Μια μικρή συζήτηση με τους καλλιτέχνες Έρση Κρούσκα και Άγγελο Σκούρτη, δημιουργούς της ομάδας POINT, που συνεργάστηκαν για τη δημιουργία ενός κοινού έργου, ειδικά προσαρμοσμένου στο χώρο της Κλωστοϋφαντουργίας ΜΕΝΤΗΣ, με τίτλο «Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ».
Δημήτρης Γραμματικογιάννης και Έρση Κρούσκα
Πως προέκυψε «Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ»;
Επισκεφθήκαμε τον χώρο του Μέντη πρώτη φορά την άνοιξη του 2017. Ο χώρος μας μίλησε από μόνος του. Ήταν ένα ζωντανό έργο, έτοιμο να πάρει σάρκα και οστά μέσα από την δική μας διάσταση, την δική μας οπτική γωνία.
Επισκεφτήκαμε πολλές φορές το μέρος, το βιντεοσκοπήσαμε με την κάμερα μας και μιλήσαμε με τους ανθρώπους του. Είδαμε τον Μέντη σαν ένα ζωντανό οργανισμό που δεν παράγει απλώς προϊόντα, αλλά ποίηση.
Πως ερμηνεύεται αυτός ο ζωντανός οργανισμός στο έργο σας;
Στο βίντεο μας, μια νέα κοπέλα ξεκινάει τη βόλτα της από το κέντρο της Αθήνας, φορώντας τα ακουστικά της. Η μουσική που ακούει κάνει τα μαλλιά της να μπλέκονται με τα καλώδια των ακουστικών και όλα μαζί να κυματίζουν, σε ένα άλλο, ονειροφαντασιακό επίπεδο, μιας παράλληλης πραγματικότητας.
Φτάνοντας στον Μέντη, ξεκινάει ο χορός. Η αναπνοή συντονίζεται με τον χώρο. Βαθιές και μακριές εισπνοές, τα χέρια δουλεύουν τις περίτεχνες δημιουργίες τους, πλούσιες φούντες που ξεγελούν τον χρόνο καθυστερώντας τον. Με κοφτές αλλά γεμάτες εκπνοές, τα μηχανήματα αποφασιστικά γυρνούν και περνούν βελονιές, πριν προλάβει καν κανείς να συνειδητοποιήσει τι γίνεται, εισβάλουν στην ροή του χρόνου. Κάτι μαγικό πλανάται στην ατμόσφαιρα, σαν να πλέκονται τα νήματα της πραγματικότητας που ζούμε τώρα με αυτά της άλλης παράλληλης πραγματικότητας, μεταξύ τους…
Φεύγοντας η κοπέλα δεν φορά πια ακουστικά, δεν της χρειάζονται. Η «μουσική» τώρα κυλάει στο αίμα της, και το νήμα που τη συνδέει με τον χώρο δεν θα κοπεί ποτέ. Ο Μέντης είναι πια κομμάτι του εαυτού της, έχει γίνει κι αυτή μέρος του ζωντανού αυτού οργανισμού.
Και στη συνέχεια πως ερμηνεύεται αυτός ο ζωντανός οργανισμός, σαν βίντεο στημένο μέσα στο ίδιο του το σώμα;
Το βίντεο «Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ» είναι στημένο με τέτοιον τρόπο που γίνεται ένα site specific installation. Το σπάσαμε σε κομμάτια τα οποία τοποθετήσαμε διάσπαρτα μέσα στον χώρο, σε διαφορετικές μικρές οθόνες. Ο επισκέπτης καλείται να μπει μέσα του και να εξερευνήσει, να ανακαλύψει τις οθόνες που κρύβονται ανάμεσα στα μηχανήματα και στο μικρό δωμάτιο της βαφής. Ανακαλύπτοντας παράλληλα τον τρόπο που λειτουργεί η κλωστουφαντουργία. Οι άνθρωποι του Μέντη, τα χέρια τους και τα μηχανήματα που χειρίζονται δουλεύουν κανονικά, ζωντανά, μέσα του. Δημιουργήσαμε τη συνύπαρξη δύο παράλληλων συμπάντων, ένα πραγματικό και ένα ψηφιακό, εικονικό….
Ποιος είναι ο ρόλος των τσολιάδων στο έργο σας;
Η βιοτεχνία του Μέντη κάποτε έφτιαχνε τις φούντες, τα κρόσσια και τα νήματα για τις λεπτομέρειες των φορεσιών των ευζώνων της προεδρικής φρουράς. Με αφορμή αυτή την μνήμη, επισκεφτήκαμε τους εύζωνες και βιντεοσκοπήσαμε την διαδικασία του ντυσίματος τους και την προετοιμασία τους για την κυριακάτικη Αλλαγή Φρουράς. Από αυτήν την βιντεοσκόπηση φτιάξαμε δύο βίντεο, με τίτλους: ‘ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΓΙΟΡΤΗ’ και ‘ΕΛΑ ΝΑ ΣΕ ΝΤΥΣΩ’.
Οι εύζωνες από την αρχή μέχρι το τέλος της θητείας τους χωρίζονται σε σταθερά ζευγάρια. Ο ρόλος τους είναι ο ένας να ντύνει τον άλλον, γιατί η φορεσιά τους είναι τόσο περίπλοκη που δεν μπορούν να ντυθούν μόνοι τους. Το ντύσιμο εξελίσσεται σε ένα είδος μυστηρίου. Η φορεσιά είναι μελετημένη να συνοδεύει την κίνηση του τσολιά, παίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτήν την χορογραφία.
Υπάρχει άλλος ένας χώρος που δεν έχει μηχανήματα, πιο «μουσειακός», εκεί τι γίνεται; Πως προσεγγίσατε τους δύο διαφορετικούς χώρους, τον παλιό και τον νέο;
Ο παλιός και ο νέος χώρος είναι οι δύο αντίποδες. Ο παλιός, είναι αυτός που λειτουργεί και σαν κλωστοϋφαντουργία, είναι ο ρυθμός, ο χτύπος της καρδιάς, η σπιρτάδα, η ζωντάνια, ο ήλιος, το αρσενικό στοιχείο. Ο νέος, είναι το συναίσθημα, το όνειρο, το φεγγάρι, το θηλυκό στοιχείο… όταν μπαίνεις μέσα του είναι σαν η βαρύτητα να χάνεται κάτω από τα πόδια σου, μνήμες, κομμάτια από κλωστές και εικόνες από την ιστορία του ενδύματος σκορπίζονται στο χάος. Ο ένας τσολιάς ντύνει τελετουργικά τον άλλον με αφοσίωση, με απαλές και ακριβείς κινήσεις, με αγάπη στη λεπτομέρεια, σαν τη μάνα το παιδί, ή σαν τον έρωτα…
